Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Yurt Haberler
Son Dakika
657'liler Ailesi
Ankara'da Şafak
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

	Vecdi AKYÜZ vecdiakyuz@yenisafak.com.tr

İnsanlar arası ilişkilerde en çok dikkat edilmesi gereken konulardan birisi de, nasıl konuşacağını bilmektir. Edebe uygun konuşma, en etkili iletişimi sağlar.

Dilin Büyük Sorumluluğu

Dilin sorumluluğu gerçekten çok büyüktür. Aynı zamanda büyük bir söz ustası olan Hz.Peygamber (s.a.), bunu şöyle bir benzetmeyle enfes biçimde anlatır: "Her sabah bütün organlar dile başvurur. Ona bağlılıklarını bildirir. Söyleyeceği söze göre ceza göreceklerini, bundan dolayı Allah'tan korkması gerektiğini hatırlatır, şöyle derler: Bizim haklarımızı korumakta Allah'tan kork. Biz ancak senin söyleyeceklerinle ceza görürüz. Biz, sana bağlıyız. Sen doğru olursan, biz de doğru oluruz. Sen yoldan çıkarsan, biz de sana uyarak yoldan çıkarız." (Tirmizî, zühd, 60; Ahmed bin Hanbel, Müsned, 3/95-96) Bu yüzden Hz.Peygamber (s.a.), "Allahım! Dilimin şerrinden, sana sığınırım" duası yapardı. (Ebu Davud, vitir, 32; Tirmizî, deavât, 74) Dilin sorumluluğu o kadar büyüktür ki, Cennet'e veya Cehennem'e giden yolun taşlarını da o döşer: "Kim bana iki çenesi arasındaki (dili) ile iffet ve namusunu koruma sözü verirse, ben de ona Cennet sözü veririm." (Buharî, rıkâk, 23); "İnsan kimi zaman, hiç de önemsemeden, Allah'ı hoşnut edecek bir söz söyleyiverir ve bu sayede Cennet'teki derecesini yükseltir. Kimi zaman da, yine hiç önemsemeden Allah'ın öfkesini üstüne çekecek bir söz söyleyiverir ve bu yüzden Cehennem'in dibini boylar." (Buharî, rıkâk, 23; Müslim, zühd, 49-50)

Açık ve Anlaşılır Sözler

Açık ve anlaşılır konuşmak, insanlar arsındaki iletişimi çabuk ve etkili biçimde sağlar. Sahâbenin belirttiğine göre, Hz.Peygamber'in (s.a.) konuşması, her dinleyenin rahatlıkla anlayabileceği şekilde açıktı. (Ebu Davud, edeb, 38) Konuştuğu zaman, kelimelerini saymak isteyen sayabilirdi. (Buharî, menâkıb, 23) İyice anlaşılmasını istediği kelime ve cümleleri, üç defa tekrarlardı. (Tirmizî, menâkıb, 9) Kapalı konuşmalar, dinleyicileri sıkar ve dağıtır.

Lügat Paralamak ve Bağırmak

Konuşmanın muhatabı usandırıcı yönlerinden birisi de, lügat paralamak ve gereksiz yere bağırmaktır. Hz.Peygamber (s.a.) şöyle buyurur: "Hiç şüphesiz Yüce Allah, sığırın otu yerken ağzında evirip çevirdiği gibi, sözü ağzında evirip çevirerek lügat paralayan kimselere buğzeder." (Ebu Davud, edeb, 94) O, lügat paralayanların kıyamet gününde kendisine en uzak mesafede bulunacaklarını belirtmiştir. (Tirmizî, birr, 71) Hz.Lokman (a.s.) oğluna şu öğüdü verir: "Yürüyüşünde tabiî ol. Sesini alçalt. Unutma ki seslerin en çirkini, eşeklerin sesidir." (Lokman, 31/19)

Boşboğazlığın Sonu

Çok konuşmak (gevezelik/boşboğazlık), kişinin hafifliğini ve sorumsuzluğunu gösterir. Dinimiz, gevezeliği ve sövmeyi, kesinlikle yasaklamıştır. Boşboğaz birinin uluorta söylediği birkaç kelimelik uygunsuz söz, insanlar arasında ölümlere kadar varabilen çatışmalara yol açabilir. Mü'minlerin özellikleri arasında, boş söz konuşmamak ve dinlememek de vardır: "Onlar, boş söz işittikleri vakit, ondan yüz çevirirler. 'Bizim işlediğimiz bize, sizin işlediğiniz sizedir. Size selâm olsun, cahillerle ilgilenmeyiz' derler." (Kasas, 28/55. Ayrıca bk. Mü'minun, 23/3); "Onlar yalan yere şahitlik etmezler; faydasız bir şeye rastladıkları zaman yüz çevirip vakarla geçerler. Kendilerine Rablerinin âyetleri hatırlatıldığı zaman, onlara karşı kör ve sağır davranmazlar." (Furkan, 25/72-73); "Orada, boş sözler değil, sadece esenlik veren sözler işitirler. Orada rızıklarını sabah-akşam hazır bulurlar." (Meryem, 19/62. Ayrıca bk. Tûr, 52/23; Vâkıa, 56/25; Nebe, 78735) İlim beldesinin kapısı Hz.Ali'nin (r.a.) söylediği gibi, "Çok konuşan, çok yanılır/çok serzeniş işitir."

Geri dön

Yazdır

Yukarı