Zamanının efendisi olmak...

Genç bir akademisyen olan Filiz Aydoğan'ın doktora çalışması "Medya ve Serbest Zaman", modern insanın çalışma dışı ve sosyal rollerden arta kalan kendine ait zaman dilimlerinde yapabileceği aktivitelerdeki medya etkisi tartışmaya açılıyor. Modern zamanlarda 'serbest zaman' etkinliklerinin de kapitalist pazarın alanına doğru girdiğini kaydeden Dr. Aydoğan, bunun sonucunda da 'serbest zaman' deneyiminin insanın kendisinin olmaktan çıkarak paketlenmiş deneyimlerin tüketimine dönüştüğünün altını çiziyor. Bunun da demokrasiyi doğrudan etkileyen olumsuz bir gidiş olduğunu kaydeden Dr. Aydoğan, okuru sahip oldukları serbest zamanları ve bu zamanları değerlendirmede kullandıkları etkinliklerin kendilerini daha demokratik bir siyasal yaşama ulaşmada ve daha özgürleştirici ve varolan yaşam tarzını geliştirme yönünde bilinçlendiren deneyimler olup olmadığını düşünmeye çağırıyor. Dr. Aydoğan, modern dönemle birlikte bireyin zamanı olmaktan çıkan 'serbest zaman'ın artık başka etkenler tarafından belirlenen etkinliklerle doldurulduğuna dikkat çektiği çalışmasında teknolojinin hayatımızı her anlamda nasıl kuşattığının ve belirlediğinin de altını çiziyor. "Artık pek çok şeyi elektronik yollarla bilmeye, tanımaya, deneyim edinmeye alıştığı günlük yaşamında sıradan insan; televizyonu, radyoyu, bilgisayarı ev yaşamının bir parçası, hatta en yakın arkadaşı olarak görmektedir." diyen Dr. Aydoğan'a göre günlük yaşamımız gittikçe artan ölçülerde, kitle iletişim araçlarını da içine alan serbest zaman sanayi tarafından biçimlendiriliyor.

Günümüzde pek çok insan için en popüler serbest zaman etkinliğinin televizyon izlemek olduğunu kaydeden Dr. Aydoğan bu yüzden de kitapta serbest zaman olgusunu medya başlığı altında topladığı kitle iletişim araçlarını da içine alan kültür sanayii bağlamında incelediğine dikkat çekiyor.

"Modern dönemde üst sınıflar ev dışı etkinliklerinde aşırı tüketime dayalı tatil ya da iş stresini azaltmaya yönelik pahalı eğlencelere yönelirken, alt sınıfların serbest zamanları genellikle ev merkezlidir." denilen araştırmaya göre "radyo, televizyon, bilgisayar gibi kitle iletişim araçlarının da serbest zaman etkinliklerini evde toplayan etkenler olarak sıralanıyor. Bu araçlar sayesinde eğlence, ucuza ve hiçbir çaba göstermeye gerek kalmadan alınabiliyor. Bu nedenle modern dönemde serbest zaman hem metalaşmış hem de homojenleşmiştir." Kitabın sonuç cümleleri de üzerinde uzun uzadıya düşünmeye değer: "Ortaya çıkan sonuç serbest zamanın tüketime -ama var olan sistemin yeniden üretilmesine yarayan türde bir tüketime, sistemin yeniden üretilmesine- yönelik olarak kullanıldığıdır." Medya ve Serbest Zaman, Om Yay., Tel: 0 212 296 82 41