Geçen pazar bir milyon yedi yüz bini aşkın lise mezunu, ÖSS denen Öğrenci Seçme Sınavı'na girdi. 180 sorudan 45'i Türkçe sorusuydu ve bu sorular, dili tanıma, anlama, doğru kullanma bilgi ve becerisini ölçmeyi amaçlıyordu.

Sınav yapılan okullardan birinin koridorunda duvarda şöyle bir duyuru vardı:

DERS ESNASINDA
LÜTFEN
GÜRÜLTÜ YAPMAYINIZ
ŞU ANDA SİZ DE
DERS YAPIYOR OLABİLİRDİNİZ

Fakat, bu duyuru, benim yazdığım gibi doğru yazılmış değildi. Dördüncü satırı, ŞU ANDA SİZDE biçiminde yazılmıştı. Bağlaç, yani bağımsız bir sözcük olduğu için ayrı yazılması gereken "de", sanki ismin hâl eklerinden biri olan "-de" gibi bitişik yazılmıştı. O yazıyı oraya yazan kimseler, idareci olsun, öğretmen olsun, o gün yapılmakta olan sınav gibi sınavlara girmişler ve başarılı olmuşlardı ama kendilerine öğretilmiş olması gereken o kuralı uygulamıyorlardı. Bu durum, bana çok düşündürücü göründü. Acaba sınavda başarılı olmak için öğrenilmesi gereken bilgilerin sadece sınav için geçerli olduğu gibi bir yaklaşım mı vardı insanlarda? Sınavlar ve sınavlar için gerekli olan bilgiler, nasıl oluyordu da hayattan böyle koparılabiliyordu?

Onca öğrencinin öğrenim gördüğü, bu arada Türkçe ve onun yazımı ile ilgili kuralların da öğretildiği bir yerde, diyelim ki, böyle bir yanlış yapıldı; nasıl oluyordu da bu yanlış, hemen düzeltilmiyor, orada öylece aylarca, belki yıllarca durabiliyordu? Açıklanması ve kabul edilmesi imkânsız görünen bu tuhaflık, bana öyle geliyor ki, devlete ve onun her türlü resmî eylemine karşı, hemen her Türk vatandaşının bilincinde ve bilinç altında yerleşmiş bulunan dokunulmazlık, sorgulanamazlık ve bunlara bağlı olarak gelişen görmezlikten gelme ve aldırmazlık olgularıyla açıklanabilir. Böyle bir açıklama da elbette, hem devlet, hem de vatandaşlar açısından gönül bulandırıcı ve üzücü bir durumu göstermektedir.

Öğrencilerine "de"nin bağlaç olduğunu, ayrı yazıldığını, ünsüz benzeşmesi kuralının dışında kaldığını; "-de"nin hâl eki olduğunu, bitişik yazıldığını, duruma göre sertleşebildiğini örnekler de vererek anlatan, hangi örnekte ne olduğunu gösteren bir öğretmen, sınıftan çıkar çıkmaz karşısına çıkan "yanlış"ı görmüyor olabilir mi? Bu soruya olağan koşullarda "olamaz" denir. Ama ülkemiz o kadar olağandışı bir ülke ki, devlete ait, resmî şeyler, "göstermelik" ve "dokunulmaz" şeylerdir; onlar üzerinde tartışma ve düzeltme yapmak şöyle dursun, onlar çoğu zaman görülmez bile.

2005 ÖSS Türkçe sorularında yazım kurallarıyla ilgili iki soru vardı. Biri "çiçekçi"nin "çiçekci" olmadığı bilgisini sınamaktaydı, öteki de "y"nin daraltıcı etkisinin nerelerde görülmeyeceğini gösteren bir soruydu. Bu konuda bilgisi olmayan biri bile, seçeneklere bakarak, doğru cevaba ulaşabilirdi.

Bu yazıyı yazarken masamda bir dergi duruyor. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü'nün yayımladığı Türkiyat Araştırmaları Dergisi'nin 17. sayısı. Haberleşme için verilen adres, telefon bilgilerinin altına web adresi de yazılmış: www. turkiyat.selcuk.edu.tr.

424 sayfalık dergide yirmi makale var. Edebiyattan folklora, tarihten nümizmatiğe çeşitli konuların ele alındığı bu makalelerin hepsini okuma isteği uyanıyor içimde. İsteklerimin pek azını yapabildiğimi düşünüp hüzünleniyorum. İlk yazı, derginin sahibi de olan, enstitü müdürü Doç. Dr. Yakup Karasoy'un imzasını taşıyor. "Eleştiri nedir, bağa destursuz girenler nasıl eleştirilmelidir?"

Yazı şöyle başlıyor: "Sanat, edebiyat ve bilimsel eserleri inceleyerek onlar hakkında bir hükme varma, değerlendirme sanatı" olarak..."

Daha cümleyi bitirmeden, pazar günkü sınavı düşünüyorum. Konu "anlatım bozuklukları". "Sanat, edebiyat ve bilimsel eserler" denir mi? Denmez. "Sanat, edebiyat ve bilim eserleri" veya "sanatsal, edebî ve bilimsel eserler" demek gerekir. Bu ifadenin "alıntı" olması, bozukluğu ortadan kaldırır mı? Kaldırmaz. Okul duvarındaki yanlışı açıklayabiliyorum ama bunu aynı kolaylıkla açıklayamıyorum. Canım çok sıkılıyor.

Künye

Temsilcilikler

Abone Formu

Mesaj Formu

Online İlan