Ana Sayfa
Gündem
Politika
Ekonomi
Dünya
Aktüel
Spor
Yazarlar
Televizyon
Sağlık
Bugünkü Yeni Şafak
657'liler Ailesi
Bilişim
Çalışanın Sesi
Diziler
Düşünce Gündemi
İzdüşüm
Kültür-Sanat
Okur Sözcüsü
Röportaj
Sinema
Yemek
Zamanda Yolculuk
Bize Yazın
Abone Formu
Temsilcilikler
Reklam
Künye
Arşiv

Yeni Şafak'ta Ara

	Vecdi AKYÜZ vecdiakyuz@yenisafak.com.tr

Sevgili Peygamberimiz'in adı, Muhammed'dir. Ancak Arap geleneğine ve bu geleneğin düzgün yönlerini kabul eden İslam kültürüne göre, kişilere onların çeşitli yönlerini yansıtacak iyi lakaplar (san) da verilebilir. Bunun için Peygamberimiz'le ilgili olarak da, bir kısmı Yüce Allah'ın Kur'an-ı Kerim'deki nitelemelerinden alınarak, bir kısmı da onun çeşitli özelliklerini belirten isimler (lakaplar) verilmiştir. Peygamberimiz'in isimlerinden bir kısmı, aynı zamanda esmây-ı hüsnâ (Allah'ın güzel isimleri) arasında yer almaktadır. Müslümanların isim kültürüne yerleşen bu isimler, yüzyıllardır onların çocuklarına veregeldikleri ve bağlı bulundukları kültür çevresini de gösteregelen özellikler kazanmıştır. Bu yazımızda, Peygamberimiz'in bu türden isimlerini ve anlamlarını tasnifli bir biçimde belirtmeye çalışacağız.

1) Seçkinliğini belirten isimler

Muhammed: Çok övülen, değer verilen; övgün, değerli. Ahmed: En çok övülmüş, sevilmiş, övülmüş.Mahmud: Övgün, değerli Mustafa: Çok arınmış; tertemiz. Ahsen: En güzel; en iyi. Alî: Çok yüce; üstün. Aziz: Çok yüce, çok şerefli, çok üstün. Fadlullah: Allah Teâla'nın lütuf ve ihsânı, Allah'ın fazlına/lütfuna erişen. Murtezâ: Beğenilmiş, seçilmiş, hoşnut olunmuş, rıza gösterilmiş. Necm(i): Yıldız; önder; seçkin. Nakî: Çok temiz; seçkin. Nakîb: Halkın iyisi, kavmin en seçkini; önder. Nesîb: Asil ve temiz soydan gelen; soylu. Nimet: İyilik, dirlik ve mutluluk.

2) Peygamberliğini ve ilahi bilgiyle ilgisini belirten isimler

Mürsel: Elçilikle/peygamberlikle görevlendirilmiş. Burhan: Sağlam delil; kesin kanıt. Âlim: Bilgin, bilen, bilgili. Allâme: Çok bilen; en iyi bilen. Beşir: Müjdeleyici. Nâtık: Konuşan, nutuk veren. Nebî: Peygamber; haberci. Neciyyullah: Allah'ın sırdaşı. Münîr: Nurlandıran, aydınlatan, bilgilendiren. Nâsıh: Öğüt veren; Allah'a bağlılık gösteren. Nezîr: Uyarıcı, korkutucu. Nûr: Işık, aydınlık; aydınlatıcı.

3) Allah'a ibadetini belirten isimler

Abdullah: Allah (cc)' ın kulu. Âbid: Kulluk eden, ibadet eden. Mutî: Cenâbıhak'ka itaat eden; itaatkar; söz dinler. Nâsıh: Öğüt veren; Allah'a bağlılık gösteren.

4) Adalet ve güvenilirliğini belirten isimler

Âdil: Adaletli. Emin: Doğru ve güvenilir kimse. Fâruk: Hakkı ve bâtılı ayıran; eğriyi doğruyu ayırdeden. Müstakîm: Doğru yolda olan/yürüyen.

5) Cömertliğini belirten isimler

Cevâd: Cömert; iyilik yapan. Ecved: En iyi, en cömert. Mu'tî: Veren, ihsân eden, cömertlik yapan.

6) İş, tutum ve başarılarını belirten isimler

Âmil: İşleyici, iş yapan, uygulayan. Cebbâr/Cabbar: Kahredici, gâlip, üstün. Fettâh: Yoldaki engelleri kaldıran; yol açan/gösteren. Gâlip: Hâkim ve üstün olan. Muslih: Islah edici, düzene koyucu; düzelten. Muzaffer: Zafer kazanan, üstün olan. Müşâvir: Danışan; fikir alan/soran.

Bunlar, Peygamberimiz'in başlıca isimleridir. Çocuklarımıza veya torunlarımıza, bu adlardan uygun gördüklerimizi tekli veya çifterli ya da ikinci isim olarak vermek suretiyle, Hz.Peygamber'e (s.a.) olan sevgi ve bağlılığımızı göstermiş oluruz. Zaten bu isimlerin hemen tamamı, kültürümüzde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Ayrıca Türkçe'de isimlerin başına, Peygamberimiz'i simgeleştiren "Gül" eki (Gülahmet/Gülfatma gibi..) getirildiğini de belirtmeliyiz. (İsim kültürü konusunda, şu yeni çalışmayı zikredebiliriz: Celaleddin Çelik, İsim Kültürü ve Din, Şahıs İsimleri Üzerine Bir Din Sosyolojisi Denemesi, Konya 2005, Çizgi Kitabevi, 10+312s.)

Geri dön

Yazdır

Yukarı