Hükümet, merkezi idarenin adalet, savunma ve dış politika dışındaki birçok yetkisinin yerel yönetimlere devredilmesini öngören Yerel Yönetimler Reformu Tasarıları'na son şeklini verdi. "Kamu Yönetimi Reformu", "Belediye Kanunu", "Büyükşehir Belediye Kanunu" ve "İl Özel İdareleri Kanunu" şeklinde 4 ayrı tasarı halinde düzenlenen Reform Paketi'ni, Meclis'in açılmasının ardından yasalaştırmayı hedefliyor. "Yerel Yönetim Reform Paketi" özetle şunları getiriyor:

Belediye halka açık olacak

Belediye Kanunu Tasarısı'nın 13. maddesi belediyelerde "şeffaflığı" öngörüyor. Maddede, "Belediye, çalışmalarında açıklık ve katılım sağlamak, belde halkının ve sivil toplum kuruluşlarının bilgiedinme taleplerini yerine getirmekle yükümlüdür" hükmünü getiriyor. Yerel Yönetim Reformu belediyelerin gelir ve giderlerinin Sayıştay tarafından denetlenmesini öngörüyor.

Trafik belediyeye devrediliyor

Paket, adalet, güvenlik ve dış politika dışındaki hizmetlerin yerel yönetimlere devredilmesini öngörüyor. Eğitim, sağlık, tarım, orman, sanayi ve ticaret ile bayındırlık ve iskan hizmetleri il özel idarelerine veriliyor. İmar, su, kanalizasyon hizmetlerinin yanında şehir içi trafik hizmetleri ise belediyelere devredilecek. Belediyelerin özel eğitim kurumları ile sağlık kurumları açmasına da imkan sağlanıyor.

Muhtarlar Belediye Meclisi'nde

Paket, halkın yerel yönetimlerin karar organlarına katılımını da öngörüyor. Belediye Kanunu Tasarısı'nın 18. maddesi muhtarların belediye meclislerine katılmasını düzenlerken, "mahalle muhtarlarının kendi aralarından belediye meclis üye sayısının 1/5'i kadar olmak üzere her yıl seçecekleri temsilciler belediyelerinde, her ilçe ve alt kademe belediye sınırları içerisindeki muhtarların kendi aralarında seçeceği birer temsilci büyükşehir belediyesinin fahri üyesidir" hükmünü içeriyor. Meslek odaları, üniversite, sendikalar ve sivil toplum örgütleri temsilcileri meclis toplantılarına katılabilecek.

Vali onayı kaldırılıyor

Belediyeler üzerindeki valilerin yetkileri de sona eriyor. Belediye Meclisi'nin kararları kaymakam veya valilerin onayından çıkarılırken, sadece belediye bütçesi valinin onayına sunulacak. Vali veya kaymakamlara, belediye meclisi kararlarını yargıya götürebilme yetkisi veriliyor. Büyükşehir Belediye Meclisleri'nin alacağı bütün kararlar ise sadece belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girecek. İl Genel Meclisi kararları da valinin onayına sunulmayacak. Vali bu kararlar aleyhine idari yargıda dava açabilecek.

Afet planı görevi belediyenin

Belediye ve il özel idarelerine deprem başta olmak üzere doğal afetlerle ilgili acil durum planları yapma görevi veriliyor. Belediye Kanunu Tasarısı'nın 56. maddesinde "Belediye, yangın, sanayi kazaları, deprem ve diğer afetlerden korunmak veya bunların zararlarını azaltmak amacıyla beldenin özelliklerini de dikkate alarak, gerekli afet ve acil durum planlarının yapar, ekip ve donanamı hazırlar" hükmünü getiriyor.

Kent Konseyleri kurulacak

Belediyeler, belediye meclis üyelerinin, sendikaların, üniversite temsilcilerinin, muhtarların ve sivil toplum örgütleri temsilcilerinin katılımı ile 'Kent Konseyleri' oluşturacak. Tasarı belediye hizmetlerine gönüllü katılımı da düzenliyor. Belediyeler sağlık, eğitim, spor ve çevre gibi hizmetlerde gönüllül kişileri istihdam edebilecek.

Belediye gelirleri 5 kat artacak

Belediyeler ve İl Özel İdareleri Gelirleri Kanunu'nda öngörülen değişiklikle ise yerel yönetimlerin gelirleri arttırılacak. Maliye Bakanlığı'ndan yerel yönetimlere aktarılan kaynaklar 4-5 katı oranda yükselecek.

Küçük belediyeler kalkacak

Nüfusu 5 binden az olan köylerde de artık belediye kurulamayacak; ancak halen 5 binden az nüfusu bulunan belediyeler kaldırılmayacak. Nüfusu 2 binden az olan yerleşim yerlerindeki belediyeler ise kaldırılacak. İçme ve kullanma suyu havzalarına, SİT alanlarına ve kurulu bir belediyeninin sınırlarına meskun sahaları 5 bin metreden daha yakın olan köylerde de belediye kurulamayacak.

'Küçük' büyükşehir olmayacak

Nüfusu 1 milyondan az yerler "Büyükşehir Belediyesi" olamayacak. Ancak nüfusu 1 milyonun altında kalan İzmir, Adana ve Bursa dışındaki büyükşehir belediyeleri için bir istisna getirildi. Geçici madde ile halen var olan ve nüfusu 1 milyondan az olan 16 büyükşehir belediyesinin devam etmesi sağlandı. Büyükşehir olmak isteyen Trabzon ve Malatya gibi şehirler ise nüfuslarının 1 milyonu aşmasını bekleyecek.

Başkan maaşı vekile endeksli

Belediye başkanlarının maaşları, milletvekili maaşlarına endeksleniyor. Tasarının 42. maddesine göre nüfusu 10 bine kadar olan beldelerdeki belediye başkanlarının maaşı milletvekilinin maaşının yüzde 40'nı geçemeyecek. Büyükşehir belediye başkanlarının maaşı ise milletvekili maaşının yüzde 100'ünü aşamayacak. Belediye başkanları hangi sosyal güvenlik kurumuna bağlı olursa olsun Emekli Sandığı ile ilişkilendirilecek.

Başkanlar kulüplerdençekilecek

Belediye Kanunu, belediye başkanlarına bazı sınırlamalar getiriyor. Belediye başkanları siyasi partilerin genel merkezlerinde, il ve ilçe yönetimlerinde görev alamayacak. Tasarının 30. maddesi belediye başkanlarına spor kulüplerinin yöneticisi olma yasağı da getiriyor. Bu düzenlemenin yasalaşması halinde Gaziantepspor Başkanı Celal Doğan, Kayserispor Başkanı Mehmet Özhaseki başta olmak üzere birçok belediye başkanı bu görevlerini bırakacak.