Deprem vergisi gerçekten bitiyor mu?

Gelirler Genel Müdürü bir gazeteye verdiği demeçte deprem vergisinin uzatılmayacağını söylüyor.

Deprem vergisi geçici ve arızi bir vergi olarak ortaya çıkmıştı. Bazı gelir unsurları bir kez vergilendirilmiş veya 31.12.2000 tarihine kadar vergiye tâbi tutulmuştu.

Depremin finansmanı için çıkarılan ek vergi amacı dışında kullanıldı. Bütçenin finansmanına harcandı.

2000 yılının ilk 6 ayında meydana gelen vergi gelirlerindeki artışın % 20'den fazlası ek vergilerden sağlandı. Maliye açısından önemli bir gelir kaynağı.

Şimdi Gelirler Genel Müdürü ek vergilerin süresinin uzatılmayacağını ve 2000 yılı sonunda uygulamadan kalkacağını iddia ediyor. Normal şartlar altında Gelirler Genel Müdürü'nün sözlerine itibar edilmesi gerekiyor. Ekonomi yönetimi normal şartlar altında götürülmediği için genel müdürün sözlerini ihtiyatla karşılamak gerekir.

IMF'nin niyeti

IMF Gelirler Genel Müdürü gibi düşünmüyor. Ek vergilerden sağlanan hasılatın kalıcı hale getirilmesini istiyor. IMF'nin talebi, ya ek vergilerin sürelerinin uzatılması veya ek vergi unsurlarının sürekli vergilendirilmesi.

Gelirler Genel Müdürü, zannediyorum, büyük laflar ediyor. Yerine getiremeyeceği taahhütte bulunuyor. Ek vergiler 2001 yılı veya daha sonraki yıllarda uygulanmaya devam ederse Gelirler Genel Müdürü bu taahhüdünün altında ezilir.

Hükümet IMF'nin taleplerini yerine getirememek gibi bir güce ve konuma sahip değil. Ayakta kalabilmesi, dışarıdan sağlanacak kredilere bağlı. Krediler gelmezse cari işlemler açığı döviz talebini patlatacak, devalüasyon kaçınılmaz hale gelecek. Kredilerin akması da IMF'nin tavrına bağlı.

IMF'nin ek vergilerin süresinin uzatılması için haklı gerekçeleri var kendine göre.

Bir defa 2000 yılının ilk 6 ayındaki hedefin üzerinde gerçekleşen vergi gelirlerinin nedeni ek vergiler ve 1999 yılında akaryakıta yapılan yüksek oranlı zamlar. Ayrıca 2000 yılının ikinci yarısında vergi gelirlerindeki artış oranı düşmeye devam edecek.

İlk 6 ayda ek vergilerle birlikte vergilerdeki artış oranı % 108. Ek vergiler dışarıda bırakılırsa artış % 82'de kalıyor. Akaryakıta aşırı zam yapılamadığı için akaryakıt tüketim vergisi ile akaryakıt üzerinden alınan KDV artışları göreceli olarak düşüyor. Bu da vergi gelirlerindeki artışın yavaşlaması anlamına gelmektedir.

2001'de vergi gelirleri

2000 yılında gelir ve kurumlar vergisinde azalma söz konusu. Tahsilat oranı da düşüyor. Bu yıl akaryakıta yüksek zam yapılmadığı için 2001 yılı akaryakıt tüketim vergisi ve akaryakıt üzerinden alınan KDV'deki artış oranı son derece düşük kalacak.

Gelir üzerinden alınan vergiler ya hiç artmayacak veya cüzi oranlarda artacak.

Bir de deprem vergisini, yani ek vergiyi kaldırırsanız 2001 yılında nominal vergi gelirlerinde düşüş meydana gelecek. Maliye Bakanlığı 2000 yılında topladığı vergi miktarını 2001 yılında toplayamayacak.

Birileri 20001 yılında bütçe üzerindeki faiz yükünde de nominal azalmalar olacağını, vergi gelirlerinde artış olmasa dahi bunun ciddi bir problem teşkil etmeyeceğini düşünebilir. Bu düşünce doğru olsa dahi 2001 yılında KİT açıklarında rahatsız edici artışlar gündeme gelecek olması iyimser olmayı engelliyor. Zira, KİT'ler bu yıl ürünlerinin fiyatlarını piyasa şartlarına göre belirleyemiyorlar, baskı altında tutmak zorunda kalıyorlar. Bunun faturası 2001 yılında ortaya çıkacak.

Böyle bir tablo karşısında 2001 yılında deprem vergisinin bittiğini söylemek size gerçekçi geliyor mu Sayın Genel Müdür? IMF ne der sonra!