Şartları şartlara şartlardan

Siyaset alanında her nasılsa yer sahibi olmuş kimselerle kemal-i ciddiyetle konuşabilmemiz, onlarla memleket meselelerini tartışabilmemiz mümkün mü? Yoksa onlarla dolaylı ilişkimizi söz konusu meşguliyet alanının kaypak zeminine yaraşan bir havaîlikle devam ettirmeli miyiz? Bu soruların cevabı siyasetçilerin belli bir siyaset tarzının şartlarını hazırlayan mı, o şartlara uyum gösteren mi, o şartlardan yararlanmak isteyen mi oldukları hususunda bir zihin açıklığına kavuşmamız halinde verilebilir.

Şartları hazırlayan siyasetçilerimiz yok. Çünkü Türkiye'de daha 1946'da, yani bazılarının hasretle andıkları demokrasi tecrübesinin başlangıç safhasında siyasetçilerin şartları hazırlamasına elverişli ortam, muvâzaa partileri dışında kalan siyaset örgütlerinin yaşama fırsatı ortadan kaldırılmak suretiyle, tahrip edilmiştir. Bir siyasetçinin şartları hazırlaması demek benimsediği programın uygulanmasına vesile olan durumları kollayacak beceriyi gösterebilmesi demektir. Eğer bir siyasetçi yasama, yürütme, yargı etkinlikleri sırasında programını uygulayabileceği değişimlere katkıda bulunabilir, programına hayat hakkı tanımayan değişimler gündeme getirildiğinde ise elini siyasetten çekebilirse şartları hazırlayan siyasetçi vasfı kazanabilir. Şart koşmak ve koşulmuş şartları tanımamak başarılı siyasetçinin ilkesidir.

Türk siyasetçilerinin şartları hazırlayamadıkları gerçeğini kabullenmek bizde onların şartlara uyum gösteren bir tavrın temsilcisi oldukları kanaatini hasıl edebilir. Bu kanaat yanlıştır. Bir siyasetçinin şartlara uyum gösterebilmesi için yine bir programa sahip çıkması ve bu programın (şartlarla yaralanmış şekilde olsa dahi) hayatta kalmasına gayret sarf etmesi zarureti vardır. Türk siyasetçileri şartları hazırlayamadıklarına evleviyyetle razı olduklarından bir engelle karşılaşır karşılaşmaz ilk yaptıkları iş görünür, sözde programlarındaki tahvilat ve tebeddülattır. Yani onlar vazgeçemeyecekleri program hatırına şartlara uyum sağlama durumunda değil; şartlar gerektirdiği için programlarından vazgeçme durumundadırlar. Şartları kimin dayattığı bu türden siyasetçinin meselesi olmaktan çıkmıştır.

Şartları kapasite yetersizliği yüzünden hazırlayamayan, şartlara uyum gösterme esnekliğinden zihnen saptırılmış olması nedeniyle mahrum bırakılmış siyasetçinin hâlâ siyasetçi olarak anılabilmek için elinde ne kalıyor? Şartlardan yararlanmak! Türk siyasetçileri şartlardan ne hesabına yararlanıyor? Elbet bencil çıkarlar hesabına. Malî kazanımlara kişilik karmaşalarından doğan telâfi ve tazmin beklentileri eşlik ediyor. Yazının başındaki her iki soruya da vereceğimiz cevabın olumsuz olduğunu eklemek belki fazla. Siyasetçilerle tartışamayız. Onların havaîliğine eşgüdüm sağlamak ise onur kırıcı.