IMF'ye sunulan iyiniyet mektubunda özelleştirilmesine karar verilen ETİ Holding'e bağlı bor işletmeleri ile ilgili iki Bakan arasındaki kavga geçtiğimiz hafta ETİ Holding'ten Sorumlu Devlet Bakanı Şükrü Sina Gürel'in gövde gösterisine dönüştü. Gürel, medya mensuplarını Kütahya Emet ve Eskişehir Kırka'daki bor yataklarına götürdü. Dünyanın en zengin kolemanit yataklarının bulunduğu Emet'te ve tinkal üretim merkezi konumuna dönüşen Kırka'daki iki günlük gezi, bor savaşının küçük bir kesitini yansıtır gibiydi. Dünyanın iki büyük açık ocağındaki işçiler ve halk bu özelleştirmeye karşı müthiş bir direniş gösteriyordu.

Pasta da kavga da büyük

Emet'teki maden mühendisleri boru anlatırken, yiyecek dışında her alanda kullanıldığını belirtmekle söze başlıyorlar. Cam, porselen, seramik, tekstil, deterjan, tarım, refrakter, metalurji, yanmayı geciktirici malzeme, nükleer yakıt teknolojisi gibi sektörlerde kullanılan borun uç ürünlerdeki kullanım alanı 250 çeşidi buluyor. Deterjanların beyazlatma maddesi, diş macunları, itfaiyeci elbiselerin bordan yapıldığını bu geziyle öğreniyor herkes.

Balıkesir Bandırma ve Bigadiç, Kütahya Emet, Eskişehir Kırka ve Bursa Kestelek'teki bor yataklarında dünyanın bin yıllık bor ihtiyacını karşılayacak yataklar bulunuyor. 18 bin kilometre kare alanı kapsayan bu dev yatak, Türkiye'nin dünyadaki öten tek 'bor'usunu oluşturuyor. Türkiye'nin petrolü olarak bilinen borun tinkal, kernit, kolemanit, üleksit, datolit ve hidroborasit çeşitlerinin en kalitelileri bu yakıtlardan dünya pazarına sürülüyor. Türkiye, U. S. Borax şirketi ile dünya bor pazarının her anlamda belirleyicisi konumunda. İtalya ve İspanya'daki birçok şirket Türkiye'den aldıkları ham boru işleyerek bu pastadan Türkiye'den daha fazla pay alabiliyor.

Emet ve Kırka'daki tüm esnaf borun önemini kavramış bir şekilde cadde ve dükkanları 'Geçmesin bor'un pazarı', 'Türkiye'nin petrolü bor'a sahip çıkalım' afişleri ile donatmış her yanı. Yoğun kar yağışı ve tipiye rağmen bor direnişini başlatan ETİ Holding'ten Sorumlu Devlet Bakanı Gürel'in direnişine destek veren halk, bir anlamda Anadolu'nun zengin yataklarının uluslararası tekellerce soyulmasına karşı meydan okuyor. ETİ Holding, bor gerçeğinin farkına erken varmış ve uç ürünlere yönelerek EMET'te dünyanın en önemli boraksit tesislerini kurmuş. Bu tesislerde işlenen ham bor madeni ton başına yüz kat daha değer kazanmış.