Son günlerde istikrarlı bir düşüş çizgisi ile yeniden 1 milyon 400 bin lira dolaylarına inen ABD Doları, buna rağmen hâlâ yüksek düzeyini koruyor. Yapılan hesaplamalara göre, Kasım sonu itibarıyla Türk Lirası (TL), yılbaşından bu yana ABD Doları karşısında reel olarak toptan eşya fiyatları endeksine (TEFE) göre indirgendiğinde yüzde 18,04, tüketici fiyatları endeksine (TÜFE) göre indirgendiğinde de yüzde 26,16 değer kaybetti.

2 Ocak 2001 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ABD Doları döviz satış kuru 669 bin 989 liraydı. Bu rakam, dövizin dalgalanmaya bırakıldığı 21 Şubat gecesinden önce 688 bin 696 liraydı. Yıl içinde yükselen ABD Doları, 19 Ekim 2001'de 1 milyon 644 bin 837 lirayla zirveye ulaştı. 13 Aralık Perşembe günü ise 1 milyon 408 bin 944 liraya kadar indi.

Dolar 11 ayda % 121 arttı

Döviz satış kuru olarak ABD Doları, 1 Ocak-30 Kasım tarihleri arasında yüzde 121,06 arttı. Bu dönemde enflasyon ise TEFE'de yüzde 81,18, TÜFE'de yüzde 63,24 oldu. Buna göre TEFE bazında TL, dolar karşısında reel olarak yüzde 18,04, TÜFE bazında da yüzde 26,16 geriledi. Eğer dolar TEFE'ye göre artsaydı Kasım sonunda 1 milyon 213 bin 886, TÜFE'ye göre artsaydı 1 milyon 93 bin 690 lirada kalacaktı.

Enflasyondaki eğilim dikkate alındığında, Aralık ayı için tahmini yüzde 3,3'lük TEFE, yüzde 2,8'lik TÜFE enflasyon rakamı üzerinden, doların 14 Aralık 2001'de TEFE'ye göre 1 milyon 233 bin 915, TÜFE'ye göre 1 milyon 109 bin 2 lira olması gerekiyordu.

HÜKÜMET DOLARIN DÜŞMESİNİ İSTEMİYOR

TL'nin değerinin çok yükselmesi de uygulanan program nedeniyle istenmiyor. TL değer kazandığında, ihraç malları pahalanırken, ithal mallar ucuzluyor. Türkiye, dolar cinsinde daha pahalı ülke haline geliyor ve gelen turist sayısı azalıyor. TL, değer kazandıkça, ihracat yeterince artmazken, ithalatta patlama yaşanıyor, turizm gelirleri de düşüyor. Bunlar, Türkiye'nin, sürdüremeyeceği bir cari işlemler açığı vermesiyle sonuçlanıyor. Nitekim, 2000 yılı 9,8 milyar dolarlık bir cari işlemler açığıyla kapandı.