[ Yeni Safak Online - Ekonomi

Takasın faturası halka

İç borç takası ile kazanan özel bankalar, kaybeden kamu kesimi ve onu vergi vererek finanse eden halk oldu. Bankaların üzerindeki "kur riski", iç borç takası yoluyla halkın üzerine yıkıldı.

Devlet Bakanı Kemal Derviş tarafından büyük bir başarı olarak nitelendirilen takas işleminden de fatura halka çıktı. "İç borç takası" ile kazanan bankalar, kaybeden kamu kesimi, yani devlete vergi ödeyenler oldu.

Daha önceleri bankaların üzerinde olan "kur riski", iç borç takası yoluyla kamunun üzerine yıkıldı. Hazine'nin önünde duran "iç borç sorunu" ise sadece (büyüyerek) önümüzdeki yıllara aktarılmış oldu. Vadesi geldiğinde bu borçları yine vergi verenler, yani halk ödeyecek ve bunun kârını bankalar alacak.

Bankaların yoğun talep gösterdiği takas operasyonu ile Hazine Müsteşarlığı, bankaları geçen yıl sattığı düşük faizli TL senetlerinden kurtarırken, bankalara reel bazda yüzde 14 gibi rekor düzeyde bir getiri de sağladı. Takas operasyonu ile, Hazine Müsteşarlığı, 2001 ve 2002 yılında vadesi dolan net 8,5 katrilyon liralık TL cinsinden ve düşük faizli senedi, dövize endeksli senetlerde değiştirildi. 8 katrilyon 485 trilyon liralık sanedin vadesi, 3 ve 5 yıla uzatıldı.

Hazine ne sağladı?

Takas işlemi ile iç borç geri ödemelerinde kısmi bir rahatlama sağlayan Hazine, uzun vadede takasa işleminden zararlı çıkacak. Hazine, takasla kur riskini üstlenmiş oldu. Doların aşırı yükselmesi halinde veya üçüncü bir kriz olması durumunda Hazine'nin, takas işlemi ile üstlendiği döviz borçları da kur oranında artacak. Ayrıca, Hazine takası işlemine konu olan kağıtlara, yüzde 14 oranında reel olarak getiri sağlamayı da vadetti.

Özel bankalar ise, geçen yıl aldıkları düşük faizli TL cinsinden iç borçlanma senetlerini Hazine'ye devretmiş oldu. Döviz senedi alarak da, açık pozisyonlarını kapatma imkanı sağladılar.

Takas değil kurtarma operasyonu

Özel bankaların açık pozisyonları kapatıldı.

Kur riskleri devlete yüklendi.

Kur riski, iç borç takası yoluyla halkın üzerine yıkıldı.

Kamu kesimi dolar bazında yüzde 14-15 faiz yükü altına girdi.

Takas yoluyla bankalara "kâr transferi" yapılarak bankaların pozisyon açıkları kapatıldı.

Kamudan özel bankacılık sektörüne "kaynak aktarımı" yapıldı.

Yüzde 14'lük reel getirinin faturasını ise halk ödeyecek.

İç borç 115 katrilyon lira

Devlet Bakanı Kemal Derviş, Türkiye'nin 2001 yılı sonunda iç borç stoğunun 100-115 katrilyon lira olmasının beklendiğini bildirerek, sabit faizli borçlanmaların, ağırlıklı olarak faizlerin düştüğü dönemlerde yapılacağını kaydetti. Derviş, FP İstanbul Milletvekili Azmi Ateş'in Türkiye'nin iç ve dış borç ödemelerine ilişkin soru önergesini cevapladı. Derviş'in verdiği bilgiye göre, Türkiye bu yıl 65 katrilyon 339 trilyon 221 milyar lira iç borç net ödemesi gerçekleştirecek. Derviş'in verdiği bilgiye göre, Türkiye'nin toplam dış stoku 2000 yılı itibarıyla 114 milyar 324 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bunun 28 milyar 812 milyon dolarını kısa vadeli borçlar, 85 milyar 412 milyon doları da orta-uzun vadeli borçlardan oluşuyor.

2001 yılı sonunda iç borç stokunun yaklaşık olarak nakit 50-55 katrilyon lira, nakit dışı ise 50-60 katrilyon lira olmak üzere toplam 100-115 katrilyon lira olarak gerçekleşmesinin beklendiğini kaydeden Bakan Derviş, yıl içerisinde sabit faizli borçlanmaların ağırlıklı olarak faizlerin düşmüş olduğu dönemlerde yapılacağını bildirdi. Nominal faiz oranlarının düşmesi sonucu toplam iç borç stoku üzerinden yapılacak faiz ödemelerinin düşeceğini ifade eden Derviş, 2002 yılından itibaren iç borç stokunun GMSH'ye oran olarak tekrar gerilemeye başlayacağını tahmin ettiklerini belirtti.

Bu arada takasla ilgili sorulara da cevap veren Bakan Derviş piyasalardaki olumsuz etkilenmenin normal olduğunu söyleyerek, borsa ve döviz piyasasının 10-15 gün içerisinde olumlu bir seyre döneceğini kaydetti.

Borsaya FP gölgesi
Piyasalar, iç borç takasının etkisiyle açılışta hızlı yükseliş sonrası, Fazilet Partisi davasına ilişkin tedirginlikle geriledi. Borsa 757 puan birden düştü

Sabancı, SEKA arazisine kumarhane kurmak istiyor
Sabancı Holding'e bağlı KentSA Tesisleri Genel Müdürü olan Yılmaz Kanbak, İzmit Körfezi'nde bulunan SEKA arazisine kumarhane merkezi kurulmasını istedi.

Sigorta müfettişleri isyanda
SSK Yasa Tasarısı ile sigorta müfettişlerinin denetleme yetkisinin kısıtlanmak istenmesi, işverene kıyak olarak yorumlandı.

Türkbank'ı biz değil hazine batırdı
Türk Ticaret Bankası'nın Munzam Sosyal Güvenlik Emekli Sandığı Vakfı üyeleri karara sert tepki göstererek, bankayı Hazine'nin atadığı yöneticilerin batırdığını öne sürdüler.

'Sorumsuz yönetici önergesi' geri tepti
Kamu bankalarının görev zararı ile bazı fonların tasfiyesine ilişkin tasarıda, bankaların yeniden yapılandırılmasıyla görevli yöneticilerin "sorumlu tutulacakları işlemleri" sınırlandıran hükümet önergesi tartışmalara neden oldu. Devlet Bakanı Kemal Derviş imzasıyla verilen hükümet önergesinde bankaların yeniden yapılandırmasıyla görevli yönetim ve denetim kurulu üyelerinin, konusu itibariyle "zimmet, ihtilas, irtikap ve rüşvet suçunu teşkil etmeyen" iş ve işlemlerden sorumlu tutulamayacakları; bankaların da "yalnızca bu fiillerden doğan zararlardan dolayı rücu edebileceği" hükmü getiriliyordu. Önerge muhalefet kanadından tepki gelmesi üzerine hükümet tarafından geri çekildi. Daha sonra oylanarak, kabul edilen geçici 5. maddeye göre ise bankaların yeniden yapılandırılmasıyla görevli yöneticiler, konusu açıkça suç teşkil etmeyen iş ve işlemlerden dolayı sorumlu tutulamayacaklar.Davalar temsil ettikleri banka veya bankalara açılacak.

19 Haziran 2001
Salı