AYDINLIK TÜRKİYE'NİN HABERCİSİ

K Ü L T Ü R

Fazla şiirden ölmüştü

Onyedi yıl önceydi. Cemal Süreya, ölümü "Ve annem olmamış gibi doğmuşum" diye tarif eden Edip Cansever'in ardından demişti: "Herşeyin fazlası zarardır ya / Fazla şiirden öldü Edip Cansever".

Bundan onyedi yıl önce Cemal Süreya, "Yeşil ipek gömleğinin yakası / Büyük zamana düşer / Her şeyin fazlası zararlıdır ya / Fazla şiirden öldü Edip Cansever'' dizelerini söyler, "Ve annem olmamış gibi doğmuşum" diye ölümü naif bir dille tanımlayan Edip Cansever'in ardından. Oysa ne eksik ne fazla, herşey 'aslına' uygundur Cansever için, "Ölüm bir çeşit doğmamış olmaktır." Ama doğduğuna göre de ölüm zaten kaçınılmaz olandır: "Bugün de ince, bugün de kırıldı kırılacak / Bugün de / Tam nerede kalmışsam." Zaten yeryüzünde de "İnsanın insandan başka dayanağı yoktur" ve "Yalnızlık bile, başka insanların varlığı bilindikçe bir anlama kavuşmaktadır."

Hayatla ölüm içiçe bir şiir

Hayatla ölümün iç içe girdiği bir şiirdir onunki. İmgelere yepyeni elbiseler giydirir ve bu imgeler en çok insanın trajik yalnızlığına dokunur. Yeryüzündeki manalarından soyunup şiire girer ve her kelime şiirin bir adım ötesinde nesnel bir dekor olur, bazen de adamın tabağındaki 'elma'dır.

Şiir Cansever için, 'insani değerlerden, ölümsüz özlerden, yaşam koşullarından, çağını yansıtmaktan kopmazlığıyla da somut bir olgudur. Ama kimi dönemlerde şiirin bu niteliği farkedilmeyebilir. Dil zorluğu, soyut araçlar, yeni şiir öğeleri bir engel olarak dikilebilir karşımıza.' Şiirinin içinde gizli tınılı bir ses dolaşır, şiirin içindeki bu sesi, "Ben şiirde akustik diye bir şey düşünüyorum, ses dağılımını düşünüyorum, şiiri bir yapı, bir mimari olarak ele almak, seslerin dağılımını, tıpkı konser salonundaki gibi şiirsel yapıda dağıtmak ve ortaya çok değişik bir ses çıkarmak.." diye tanımlar.

Şiirindeki ses, şiirin temasına da ışık tutar. Öyle ki, 'şiirde, şiirin temasında bir yavaşlık, bir sessizlik, varsa, ses dağılımı da yavaş olacaktır. Şiirde sert, çıkışlı, kavgalı, öfkeli birtakım durumlar varsa, bunun da sesi başka türlü olacak ve şiirsel yapıda dağılacaktır.'

Dekoru olan şiir

Aynı zamanda bir çeşit dekor hazırlanır şiir için. T.S. Eliot'un 'nesnel karşılık' kuramını şiirinde ustalıkla kullanır. Çünkü, Cansever, "Bir şiir, içindeki nesnelerle, içindeki yaşam biçimleriyle, ilişkilerle ve daha bir sürü öğeyle oluşturulur. Ve ben buna çok inanıyorum. Bu şiirde gereksiz ayrıntı sayılabilecek şeyler aslında bir fon gibi gerekli olan öğelerdir" diyen bir şairdir.

Karanfile rengini veren kırmızı Cansever'e göre aynı zamanda şiirin de rengidir. Hem avuca sığar, hem de renkleri boğar. O an "ayrıntılar zaman zaman kopar ve birbirlerini yakalar."

"Dişlerimin arasından gösteriyorum ellerimi /Korkuyla kaçışıyor güvercinle karanfil/Dönüp arkama bakmıyorum/Odalar bitti çünkü, merdivenler de/Dışarsı var: şurası, burası, orası/Ve yağmur- yağmurlar-/Ah şu yağmurlar durmasa ya/Ne güzel ıslanıyor ilkyaz/Ne güzel, ne güzel, ne güzel/Denize zorla sokulmuş/
Ağlamaklı bir çocuk gibi".

"İçinden doğru sevdim seni /
Bakışlarından doğru sevdim de / Ağzındaki ıslaklığın buğusundan / Sesini yapan sözcüklerden sevdim bir de /
Beni sevdiğin gibi sevdim seni /
Kar bırakılmış karanlığından."
Edip Cansever'in "İçinden doğru sevdim seni" şiirinden.
Yanda şair,
eşi Mefharet Hanımla birlikte...

 
Üstad'la ilgili birkaç hâtıra...
Haybeden konuşmalar...
Yılmaz Erdoğan'ın 19 baskı yapan 'Haybeden Gerçeküstü Konuşmalar' adlı kitabı sahneye taşındı. İlk gösterimi 24 Mayıs'ta Akatlar Kültür Merkezi'nde (AKM) Levent Tülek tarafından sahneye konan oyunun başrollerinde Sümer Tilmaç ve Pelinsu Pir oynuyor. Sümer Tilmaç Tiyatrosu tarafından sahnelenen oyun, önümüzdeki günlerde tatil beldelerinde turneye çıkacak. Oyunda sürekli kavga eden bir karı-kocanın ilişkileri anlatılıyor. Komedi türündeki oyun sekiz skeçten oluşuyor.
26 Mayıs 2003
Pazartesi
 
Künye
Temsilcilikler
ReklamTarifesi
AboneFormu
MesajFormu
Ana Sayfa | Gündem | Politika | Ekonomi | Dünya
Kültür | Spor | Yazarlar | Televizyon | Hayat | Arşiv
Bilişim
| Dizi | Röportaj | Karikatür | Çocuk

Bu sitede yayınlanan tüm materyalin HER HAKKI MAHFUZDUR. Kaynak gösterilmeden çoğaltılamaz.
© ALL RIGHTS RESERVED